Grammar in Mondlango
Gramatiko de Mondlango
La Artikolo
Esan nur un artikolo en Mondlango - la definitiva artikolo: “la”.
La usado de “la” similan al tio de “the” en la engla.
“La” saman por singlo ay pluralo ay por ciu genros.
Ne esan nedefinitiva artikolos en Mondlango. If mu volan emfazi nomo, mu povan usi la numeralo “un”. If mu volan emfazi indefiniteco, mu povan usi la nedefinita pronomo “iu”.
Egzample: Donez la libro al mi.
Donez un libro al mi.
Nomos
En Mondlango, nomos en singlo finisan per - o. Egzample: libro ,domo.
La pluralo de nomo esan farita de aldonado de -s al la singlo.
Libros, domos.
Nomos povan funktan kiel:
-
La subjekto de verbo: Tomo arivin .
-
La komplemento de la verbo “esi” : Tomo esan workoro .
-
La objekto de verbo: Mi vidin Tomo .
-
La objekto de prepo: Mi dirin al Tomo .
En Mondlango, most nomoradikos esan nutrala.
Verbos
Verbos en infinitivo finisan per -i: iri , vidi.
Oni forman la prezento instedante la litero -i per -an: iran , vidan .
Oni forman la pasinteco per la fino -in: irin ; vidin .
Oni forman la futuro per la fino -on: iron , vidon .
La subjunktivo uzan la fino -uz: If mi esuz yi .
La imperativa fino esan -ez: Sidez ! Venez!
La aktiva prezenta participo usan la fino -anta: Fluganta birdos ; Leganta studento .
Uso de la literos a, i, ay o, por indiki prezento, pasinteco ay futuro, kiel en la finos -an, -in, -on esan aplikata anke al la aktiva ko pasiva participos. La fino -inta forman la aktiva pasinteca participo. Fluginta birdos; Leginta studento .
Simile, la fino -onta produsan la aktiva futura participo: Flugonta birdos ; Legonta studento .
La fino -ata donan la prezenta pasiva participo: Libro legata .
La pasinteca pasiva participo finisan per -ita: Libro legita .
La futura pasiva participo finisan per -ota: Libro legota.
Adjektivos
Adjektivos finisan per -a: guda; biga .
Adjektivos havan la sama formo por singlo, pluralo, vira ay fema nomos: Biga domo ;. Biga domos. Guda kidulo; Guda kidino .
Oni raytan ubizi adjektivos antaw or pos la nomo kiu ju kwalifan. Egzample: Guda libro or libro guda.
Komparativo: Adjektivos forman sia komparativos ay superativos putante “mor” ay “most” antaw la positivo: mor alta ; most alta .
Adverbos
Adverbos indikan manero en kiu akto esan farita. En Mondlango, adverbos mostmulte derivisan de adjektivos, canjante la fino al -e. Egzample: guda –gude ; vera – vere .
Adverbos respondan la asko, kiel. Egzample:
Kiel yi faran?
Bone, dankan yi!
Korelativa Adverbos
| Ial | Iel | Iam | Ie | Iom |
| Kial | Kiel | Kiam | Kie | Kiom |
| Tial | Tiel | Tiam | Tie | Tiom |
| Cial | Ciel | Ciam | Cie | Ciom |
| Nial | Niel | Niam | Nie | Niom |
Pronomos
Persona pronomos
| mi | yi | hi | xi | ji | li |
| mu | yu | hu | xu | ju | lu |
Oni forman pozesiva adjektivos per aldonante la fino -a al la persona pronomos:
Mia , hia, mua, hua .
Oni forman pozesiva pronomos per aldonante la fino -s al la pozesiva adjektivos:
Mias, xias, muas , huas .
Refleksiva pronomos: (persona pronomo) + self:
Miself ; hiself ; muself ; huself.
If necese, persona pronomos prenan la akuzativa kazo, per aldonado de la fino -m al la pronomos. Egzample, hi – him ; mi – mim .
Korelativa Pronomos
| Io | Iu | Ia | Ius |
| Kio | Kiu | Kia | Kius |
| Tio | Tiu | Tia | Tius |
| Cio | Ciu | Cia | Cius |
| Nio | Niu | Nia | Nius |
Prepos
Al En Sur Super Pre
Pos Sub Inter Apud Cirkum
Ekster El Apuds Escept Dum
Ce Je Til Kum Sen
Per De Ekde For Por
Pro Pri Past Tra Trans
Konter Da Insted Law Spite
Versus Ep Dawn
Konjunktos
Ay Or Car Dum If
Ke Kwankam Kwaz nek…nor
ne nur…sed anke Sed Tamen Til
Kardinala Nombros
| Araba | Mondlango |
|---|---|
| 1 | Un |
| 2 | Bi |
| 3 | Tri |
| 4 | Kwar |
| 5 | Kwin |
| 6 | Siks |
| 7 | Sep |
| 8 | Ok |
| 9 | Nef |
| 10 | Dek |
| 11 | dek-un |
| 12 | dek-bi |
| 13 | dek-tri |
| 20 | Bidek |
| 21 | bidek-un |
| 22 | bidek-bi |
| 30 | Tridek |
| 33 | tridek-tri |
| 40 | Kwardek |
| 100 | Cent |
| 101 | cent-un |
| 110 | cent-dek |
| 123 | cent-bidek-tri |
| 234 | bicent-tridek-kwar |
| 1000 | Mil |
| 1234 | Mil-bicent-tridek-kwar |
| 10000 | dek-mil |
| 23456 | bidek-trimil-kwarcent-kwindek-siks |
| 100000 | cent-mil |
| 1000000 | Miliono |
| 1000,000,000 | biliono |
Ordinala nombros esan formata per aldono de la fino -u al la kardinala nombros: unu; biu ; triu .
Sintakso
En Mondlango la baza wordordo esan:
Subjekto + verbo + objekto
Aktiva voco: La kato manjan la muso.
Pasiva voco: La muso esan manjata de la kato.
Aska voco: Cu la kato manjan la muso?
Fonto: http://www.heyafu.org/mondlango/gramatiko.htm
Remarko: http://www.heyafu.org/cina/gramatiko.htm ay http://www.heyafu.org/english/grammar.htm aspektan mor nova.